Wat is een rood-groene kleurenzwakte?
De rood-groene kleurenzwakte is een genetisch bepaalde visuele stoornis, waarbij de getroffenen de kleuren rood of groen minder goed waarnemen dan mensen met een normaal gezichtsvermogen. Dit gebrek aan kleurenzien maakt het moeilijk om onderscheid te maken tussen de twee kleuren. Rood-groen kleurenzwakte kan worden veroorzaakt door een lichte verslechtering van het kleurenzien of kan leiden tot een volledig gebrek aan waarneming van de kleuren rood en groen.
Wetenswaardigheden over rood-groene kleurenzwakte:
- De term rood-groene kleurenzwakte vat twee visuele beperkingen samen: de rode kleurenzwakte (protanomalie) en de groene kleurenzwakte (deuteranomalie).
- Aanzienlijk meer mannen dan vrouwen worden getroffen door rood-groen kleurenzwakte.
- Kleurenzwakte is genetisch bepaald en daarom altijd aangeboren. Er is nog geen therapie.
- Veel getroffenen realiseren zich vaak pas dat de wereld voor hen minder kleurrijk is, wanneer ze praten met mensen met een normaal gezichtsvermogen.
- De visuele beperking treft altijd beide ogen.
Rood-groen kleurenblindheid: Heb ik er last van?
9% van alle mannen en ongeveer 0,8% van de vrouwen wereldwijd heeft last van rood-groene kleurenzwakte. Dit type kleurenblindheid komt daarom veel vaker voor dan geelblauwe kleurenzwakte of volledige kleurenblindheid. Ze komen elk voor met een kans van 1 op 100.000.
Iedereen die de kleuren rood of groen zwakker waarneemt, merkt dit vaak pas als hij ouder wordt. Dit is vooral het geval wanneer kleurenzwakte niet ernstig is. Vrouwen merken misschien dat hun mannen het vaak bij het verkeerde eind hebben als het gaat om kleurperceptie. Op dit punt kan een onderzoek door een oogarts of een opticien zekerheid bieden. Hiervoor wordt een anomaloscoop gebruikt. De kleurrijke Ishihara-kleurentestkaarten kunnen ook een eerste vermoeden bevestigen.
Test op een rood-groene kleurenzwakte
De Ishihara-afbeeldingen gebruiken cirkelvormige kleurvlakken met verschillende nuances en afmetingen om kleurrijke cijfers of letters weer te geven, die alleen kunnen worden herkend door mensen met een normaal kleurenzicht. De zogenaamde pseudo-isochromatische tafels zijn opgesteld op een afstand van ongeveer 75 centimeter. Als de patiënt de betreffende figuur niet binnen de eerste drie seconden herkent, kan dit een indicatie zijn van een storing in de rood-groene waarneming.
Bovendien kunnen kleurentests zoals de Farnsworth D15-test, waarbij kegels of chips van verschillende kleuren worden gesorteerd, helpen bij de diagnose. Een test bij de oogarts, die met een anomaloscoop controleert of er sprake is van een rood-groene kleurenzwakte, brengt zekerheid. Hier kijkt de patiënt door een buis naar een gehalveerde cirkel, waarbij beide helften er anders uitzien. Roterende randen zijn bedoeld om te proberen de kleurintensiteit aan te passen.
Hoe komt een rood-groene kleurenzwakte tot uiting?
De wereld is minder kleurrijk voor mensen met rood-groene kleurenzwakte. Terwijl blauwe en gele tinten normaal worden waargenomen, kunnen de nuances van rood of groen kleurloos lijken of bruingeel of grijs lijken voor de betrokken persoon. Dit hangt in wezen af van de ernst van de rood-groene kleurenzwakte. Zeer weinigen lijden aan echte kleurenblindheid.
Tegenwoordig worden kinderen uiterlijk voordat ze naar school gaan, gescreend op kleurenblindheid. De Color-Vision-Testing-Made-Easy-test is geschikt voor hen. Het toont geen ingewikkelde figuren die de kleintjes nog niet kunnen benoemen, maar eerder simpele symbolen zoals cirkels, sterren of bijvoorbeeld honden.
Oorzaken van een rood-groene waarnemingsstoornis
Een genetisch defect betekent, dat een belangrijke stof die fundamenteel is voor kleurperceptie, zich niet normaal ontwikkelt. Dit is wat je moet weten: Er zijn twee soorten fotoreceptoren op het netvlies van onze ogen. Ze vangen het licht van onze omgeving op en zetten dat zo om, dat onze hersenen het kunnen verwerken tot een visueel beeld. De zogenaamde kegeltjes in het oog zijn verantwoordelijk voor het zien van kleuren.
Als je een rood-groene kleurenzwakte hebt, zijn de rode of groene kegeltjes niet volledig functioneel. De reden hiervoor ligt in een aminozuursequentiewissel in het eiwit opsin, dat verantwoordelijk is voor het kleurenzien in de kegel. Als het gen voor de overeenkomstige opsin ontbreekt en de kegel voor de betroffene kleur helemaal niet functioneel is, wordt dit rood-groen kleurenblindheid genoemd.
Kun je wat specifieker zijn? Sensorische cellen en kleurenzien
Kleurzien is een uiterst complex proces en bestaat in wezen uit drie variabelen: licht, sensorische cellen en de hersenen. Het licht reflecteert in verschillende golflengten en ontmoet deze sensorische cellen in het netvlies van onze ogen:
- Blauwe kegels voor kortegolflicht
- Groene kegels voor middengolflicht
- Rode kegels voor langgolvig licht
De tapcellen bevatten het pigment rhodopsine, dat ook is samengesteld uit het eiwit opsin en het kleinere molecuul 11-cis-retinal. De structuur van de opsin verschilt binnen de drie kegels, waardoor deze verschillend gevoelig is voor licht.
Elke kegelcel bestrijkt een specifiek golflengtebereik, dat elkaar kan overlappen. Als licht de opsin van de kegels raakt, verandert het 11-cis-retinal zijn chemische structuur en activeert het een aantal processen in de cel en de naburige zenuwcel. Deze stuurt de lichtpuls door naar de hersenen, waar deze wordt gesorteerd en geanalyseerd. Als er bijvoorbeeld sprake is van een rode kleurenzwakte, verschuift de maximale gevoeligheid in de R-kegels naar groen. De rode kegeltjes dekken niet meer het hele golflengtebereik van deze kleur en reageren sterker op groen licht.
Bril bij rood-groene kleurenzwakte - Wij maken het verschil
Rood-groen kleurenzwakte is gebaseerd op een genetisch defect in de rode of groene kegeltjes in het oog. Hier is nog geen therapie voor. Zelfs een bril kan kleurenzwakte niet corrigeren, maar ze kunnen het in ieder geval te slim af zijn. Zogenaamde rood-groene brillen kan voor patiënten de toegang zijn tot een regenboogkleurige wereld. In principe werkt dit type bril als een zonnebril. Beide filteren een groot deel van het lichtspectrum, dat in onze ogen binnenkomt.
Voor mensen met een rood-groene kleurenzwakte kunnen de twee kleuren worden geïntensiveerd met speciale brillenglazen door een deel van het aangrenzende kleurenspectrum weg te filteren. Dit maakt het mogelijk om de twee kleuren weer van elkaar te onderscheiden, en ze verschijnen als individueel in perceptie. Om het beste en kleurrijkste uit de wereld te halen, moet het visuele hulpmiddel bij helder daglicht worden gebruikt. Een rood-groene bril kan kleurenblindheid niet compenseren.
Dat is oneerlijk: vrouwen zien de wereld op een kleurrijke manier
Het is een beetje oneerlijk: waarom worden mannen vooral getroffen door dit fenomeen? Het antwoord is relatief eenvoudig: de genen voor de opsins liggen op het X-chromosoom. Omdat bekend is dat vrouwen er twee hebben, in tegenstelling tot mannen, en dus in de meeste gevallen één zonder de mutatie, kan dit chromosoom de storing dan indien nodig overnemen. Als mannen nu een mutatie in het opsin-gen hebben, kunnen ze het defect niet compenseren. Daarom hebben beduidend meer mannen last van een rood-groene kleurenzwakte.
Gelukkig wordt deze kleurenzwakte door de getroffenen niet als beperkend ervaren. Een rood-groen kleurenzwakte is vanaf de geboorte aanwezig en verslechtert niet ernstig in de loop van het leven. Het is daarom gewoon een normale toestand voor de getroffenen en verstoort hun esthetische waarneming niet. Het kan het uitoefenen van een beroep echter onmogelijk maken. En dan wordt het echt oneerlijk.
Welke beroepen kunnen niet worden uitgeoefend met een rood-groene kleuren zwakte
Om te anticiperen - zelfs met onze bril voor kleurenblinden kunnen veel beroepen niet worden uitgeoefend. Helaas is dit geen volledige vervanging voor het zien van natuurlijke kleuren. Zelfs als onze bril perfect werkt, accepteren veel beroepen ze niet als vervanging.
Het leven met een aangeboren rood-groene kleurenzwakte is niet minder spannend. De hersenen kunnen ongeveer 200 kleurtinten waarnemen, waaronder 26 verzadigingstinten en 500 helderheidsniveaus. Een lichte kleurzwakte vermindert in de meest zeldzame gevallen de kwaliteit van leven van de getroffenen. Het wordt pas moeilijk wanneer een exact onderscheid tussen de kleuren rood en groen relevant wordt voor het nastreven van de droombaan.
Beroepen die normaal gesproken niet kunnen worden uitgeoefend met een rood-groene kleurenzwakte:
- Politieagent
- Buschauffeur
- Vrachtwagenchauffeur
- Treinmachinist
- Piloot
- Astronaut
Kleine jongens hebben vaak geweldige, avontuurlijke ideeën voor hun toekomst. Helaas zou een rood-groene kleurenzwakte in de weg kunnen staan. Natuurlijk moeten politieagenten, buschauffeurs en kapiteins alle belangrijke signaallichten, zoals verkeerslichten, gemakkelijk kunnen herkennen. Elektriciens of schilders hebben ook de volledige functionaliteit van kleurenvisie nodig.
